Betoverende Sleeping Beauties
Cobra
08 september 2011
Het statige Kasteel van Gaasbeek associeer je niet meteen met actuele kunst. Maar net dat imago speelt deze adembenemende locatie ten volle uit in haar nieuwste tentoonstelling. "Sleeping Beauties" doet wat de titel belooft: bezoekers meevoeren door een dromerige tentoonstelling waarin de tijd opvallend traag voorbij lijkt te tikken. We zien nachtmerries, dagdromen en intieme slaaptaferelen. Niet toevallig worden bezoekers verwelkomd door de mooie stemmen van Emmylou Harris, Alison Krauss en Gillian Welch, die "Go to sleep" zingen.
De permanente collectie van het Kasteel moest niet wijken voor deze tijdelijke tentoonstelling: in elke kamer wisselen oude en hedendaagse kunst elkaar af en versterken ze elkaar. Zo doen de kleine houten bedden - in de Middeleeuwen sliepen mensen liefst zittend, horizontaal liggen was voor hen een te kwetsbare en dus levensgevaarlijke houding - onwillekeurig denken aan sterfelijkheid, de dood en vergankelijkheid, thema's die doorheen de expo vaak terugkeren.
Er was veel media-aandacht voor de fotoshoot van Spencer Tunick, maar "Sleeping Beauties" heeft veel meer te bieden. Curator Ann Geeraerts verzamelde een boeiende mix van videokunst, film, beeldhouwkunst, fotografie en schilderkunst, die allemaal dicht bij het thema blijven. Ze koos er bewust voor om geen rozige, sprookjesachtige tentoonstelling te maken, maar net ruimte te creëren voor de donkere, verstilde, onwerkelijke kant van de slaap.
Er is ook bewust gekozen om Belgische én internationale kunstenaars te tonen, gloednieuwe en ietwat oudere werken. Eén belangrijke voorwaarde was dat ze allemaal sterk en sprekend genoeg waren om op te boksen tegen de prachtige context van het Kasteel. En dat is, zonder uitzondering, het geval. De kalkstenen slaapzak van Kim De Ruysscher en de Listening Figure van Juan Munoz zetten meteen de juiste toon: beklemmend in hun eenvoud. Ook de Man met Matras van Philip Aguirre y Otegui past in dit rijtje: een prachtig, simpel beeld met een onmiskenbare droefheid.
In de smalle gangetjes tussen de grote zalen, waar minder visuele concurrentie is, hangen kleine werkjes van Michaël Borremans en Robert Devriendt
To die, to sleep
Dat sprookjes ook een donkere kant hebben en dat slapen connotaties oproept met de dood, heeft Hans op de Beeck prachtig vormgegeven. Hij greep terug naar een reeks portretten die hij in 2003 maakte van New Yorkse schoolkinderen. Hij vroeg hen toen hun ogen te sluiten en te denken aan hun toekomst. Voor "Sleeping Beauties" bewerkte hij de tijdloze portretten in een nieuwe, bijna lugubere installatie die aan doodsmaskers doet denken.
De Amerikaan Andres Serrano ging nog een stapje verder: hij maakte foto's in een New Yorks mortuarium. Zijn portretten lijken sereen, tot je de titels leest: "Child Abuse" en "Rat Poison Suicide".
Het Kasteel van Gaasbeek is rond deze tijd dus meer Lynch dan Disney - een beklijvend kunsthuis dat nog lang in uw hoofd zal rondspoken.
["Sleeping Beauties" in het Kasteel van Gaasbeek loopt van 9 september tot en met 13 november 2011]